K orte omschrijving
In 2050 is de gemeente onafhankelijk van fossiele brandstoffen (aardgas, diesel, benzine, olie, kolen etc.) Hierbij ondersteunen we niet alleen huishoudens maar ook initiatiefnemers (bedrijven, verenigingen, stichtingen etc.) op het gebied van opwek en opslag van duurzame energie. De gemeente werkt samen met verschillende partijen aan het energiesysteem van de toekomst.
Context en achtergrond
Het klimaatakkoord stelt dat de gemeente in 2050 klimaatneutraal is. In 2021 en 2022 zijn het duurzaamheidsprogramma en de warmtevisie vastgesteld. Vanuit het vastgestelde beleid is de gemeente op provinciaal niveau betrokken bij de inrichting van het toekomstige energiesysteem.
Kaderstellende beleidsnota's
- Klimaatakkoord van Parijs
- Nationaal Klimaatakkoord
- Duurzaamheidsprogramma De Fryske Marren
- Omgevingsvisie De Fryske Marren
- Warmtevisie, De Fryske Marren aardgasvrij
- Beleidskader Sinnefjilden
Wat willen we bereiken?
- Netverzwaring wordt gerealiseerd zodat ruimte ontstaat voor hernieuwbare energie en verduurzaming.
- Netcongestie (file op het elektriciteitsnet) wordt opgelost
- Een gezamenlijke energievisie met alle Friese overheden.
- Tûk Wenjen 2.0 wordt geïntegreerd binnen de gemeentelijke organisatie.
Wat gaan we daarvoor doen?
De gezamenlijke energievisie (Friese Energietafel) werkt aan provincie brede vraagstukken op het gebied van de energietransitie zoals de energievisie en de RES. De vraagstukken waar het accent op ligt zijn netverzwaring, prioritering van uitbreiding en netcongestie. Besluitvorming wordt in 2024 verwacht ten aanzien van opslagcapaciteit en zonneveldenbeleid. Vanuit de FET wordt een pool energietransitie experts opgericht. De Friese Energietafel (FET) focust zich op de realisatie van de energietransitie in Friesland. Hierbij zetten we het belang van de huishoudens, bedrijven en maatschappelijke organisaties voorop.
Voor het onderstation in Oudehaske wordt de regio-analyse wordt uitgevoerd met als resultaat dat de impact op het energienetwerk en de knelpunten inzichtelijk worden. Inzicht in de toekomstige knelpunten zorgt ervoor dat Liander hier op tijd op in kan spelen en uitbreiding van het netwerk kan plannen.
Er wordt gewerkt vanuit de FET aan de prioritering, planning en programmering van verschillende uitbreidingsprojecten van Liander. Dit leidt tot onder andere een gezamenlijke beeld van balans tussen vraag, aanbod, opslag en conversie van verschillende energiebronnen. Met het Integraal Programmeren worden maatregelen genomen om het energiesysteem zo vorm te geven dat het voldoende mogelijkheden biedt voor het transport van duurzame energie op de langere termijn en af te stappen van fossiele brandstoffen.
Tûk Wenjen geeft antwoord op het verplichte gemeentelijke energieloket. Tûk Wenjen is gericht op het verduurzamen van de individuele woning. Huishoudens met zowel koop- als huurwoningen kunnen gebruikmaken van verschillende producten en diensten. De komende periode (2023-2024) wordt Tûk Wenjen als energieloket een vast onderdeel van de gemeentelijke organisatie en gemeentelijke website. Tuk Wenjen wordt centraal aangestuurd en gemonitord.
Binnen de RES 1.0 heeft Fryslân aangegeven dat we 3,0 TWh duurzame energie opwekken in 2030. Hiermee kunnen we bijdragen aan de opwek van duurzame energie om uiteindelijk het gebruik van fossiele brandstoffen in fases te verminderen. Zonne- energie binnen De Fryske Marren moet een bijdrage gaan leveren aan deze doelstelling.
TenneT 380KV: TenneT voorziet dat omstreeks 2030 de hoeveelheid te transporteren elektriciteit tussen de hoogspanningsstations Vierverlaten (bij Groningen) en Ens (Noordoostpolder) dusdanig fors toeneemt dat er een knelpunt ontstaat. TenneT gaat binnen De Fryske Marren een nieuwe 380KV- hoogspanningsverbinding tussen beide stations aanleggen.
Trends en ontwikkelingen
Netcongestie: De komende jaren doen Liander en TenneT forse investeringen om de netcapaciteit uit te breiden vanwege de netcongestie. De komende periode wordt er gekeken of projecten van Liander kunnen worden geprioriteerd door de Friese bestuurders (integraal programmeren).
Binnen de huidige beleidskaders is er zeer beperkte ruimte voor de opwek van groene energie zoals zon en wind. Een lokale energiehub kan de belasting op het elektriciteitsnet verkleinen en de congestieproblematiek beperken. Op dit moment vindt er een politieke discussie plaats over zonneweiden op landbouwgrond. Dit maakt het moeilijk om klimaatdoelstellingen te bereiken, agrariërs nieuwe verdienmodellen te bieden (ook gecombineerde functies) en energiehubs te realiseren. Alleen met zon op daken redden we het niet. De provinciale beperkingen voor het realiseren windmolens hebben vergelijkbare gevolgen.