Gehonoreerde aanmeldingen

2. Ruimte

Totaaloverzicht

Toelichting
De zelfbediende pont Rotstergaast (in de Tjonger) is in 2022 in het nieuws gekomen door een tweetal incidenten. Uit een daaropvolgende veiligheidsanalyse zijn urgente maatregelen en minder urgente maatregelen voorgeschreven. De urgente maatregelen zijn inmiddels in gang gezet. Wanneer deze zijn afgerond zal de pont weer in bedrijf genomen worden. Om in 2024 de pont nog veiliger te maken en ook de oeverconstructie (de inham waar de pont afmeert) aan de Fryske Marren zijde te vernieuwen zijn investeringsmiddelen nodig.  In de exploitatiebegroting zijn hier niet voldoende middelen voor beschikbaar.

Risico indien niet gehonoreerd
De kans bestaat dat de pont nog steeds niet veilig te bedienen is. Ook is er een grote kans dat de huidige oeverconstructie in de komende jaren gaat bezwijken. Dit brengt negatieve publiciteit met zich mee en nogmaals overlast voor de gebruikers van de pontverbinding.

Toelichting
Op 21 juni 2023 is de groenvisie “Een (be)leefbare gemeente De Fryske Marren voor mens en dier!" vastgesteld.
Bij de perspectiefnota 2024 zijn de middelen voor fte’s, die benodigd zijn voor de uitvoering van de Groenvisie reeds beschikbaar gesteld. Voor de benodigde middelen voor het groen is een PM-post opgenomen.  Inmiddels is een meerjarenprogramma groot onderhoud groen opgesteld. Uit dit meerjarenprogramma blijkt dat er schommelingen zitten in de hoogte van de jaarlijkse benodigde middelen en daarom wordt voorgesteld hiervoor een voorziening op te nemen. De jaarlijkse dotatie van deze voorziening groot onderhoud groen bedraagt op basis van het meerjarenprogramma groot onderhoud groen € 420.000.

Wij gaan er vanuit dat de raad in de vergadering van op 18 oktober 2023 het meerjarenprogramma groot onderhoud groen bespreekt en hierover een besluit neemt. Om in 2024 te kunnen starten met de uitvoering van de groenvisie is vooruitlopend op deze besluitvorming door de raad nu alvast de jaarlijkse dotatie aan de voorziening groot onderhoud groen van € 420.000 meegenomen in de begroting 2024.

Risico indien niet gehonoreerd
Als de storting in de voorziening niet wordt gehonoreerd, dan kan de groenvisie niet met ingang van 2024 worden uitgevoerd.

Toelichting
In de afgelopen decennia is het beleid voor monumentenzorg, archeologie, collecties en musea op landelijk gebied gemoderniseerd en geïntegreerd. Naast de vigerende Erfgoedwet treedt met ingang van 2024 de Omgevingswet in werking. Ook is de Archiefwet nog van kracht. Deze nieuwe wetgeving kent een aantal (nieuwe) bepalingen voor gemeenten. Een deel hiervan zijn door gemeente De Fryske Marren nog niet omgezet naar gemeentelijk beleid en/of er is nog geen uitvoering aangegeven. Daarom is op de Lange Termijn Agenda opgenomen dat er vanaf 2023 een start wordt gemaakt met het opstellen van erfgoedbeleid, dat in 2025 wordt voorgelegd aan de raad. Voor het opstellen van het erfgoedbeleid is geen budget beschikbaar. Het merendeel van de werkzaamheden zal uitgevoerd worden in 2024. Vandaar deze aanvraag voor de begroting.

Risico indien niet gehonoreerd
Als deze aanmelding niet wordt gehonoreerd voldoen wij als gemeente op meerdere onderdelen niet aan de wet- en regelgeving. Dit kan gevolgen hebben in het kader van het interbestuurlijk toezicht zoals dat door de provincie wordt uitgevoerd. Als er geen erfgoedbeleid wordt opgesteld kunnen wij de afspraak, zoals wij deze in de Lange Termijn Agenda hebben opgenomen, niet nakomen.

Toelichting
Een goed geïsoleerde woning is randvoorwaardelijk om de doelstelling te behalen om minimaal 20% van de bebouwde omgeving van het gas af te hebben. Gebouwen en/of woningen met energielabel C of beter kunnen kiezen voor een all-electric oplossing zoals bijv. een warmtepomp.

Het doel van het Nationaal Isolatieprogramma (NIP) is om landelijk 2,5 miljoen woningen te isoleren in de periode tot en met 2030.  Gemeenten kunnen binnen het NIP een Specifieke Uitkering aanvragen voor het Lokaal Isolatie Programma. Met dit programma gaat de gemeente de komende jaren grootschalig inzetten op het isoleren van koopwoningen met een energielabel D, E,F en G, om deze geschikt te maken voor all-electric warmteoplossingen zodat ze van het gas af kunnen. Berekend is dat we ruim 1.100 woningen kunnen isoleren.

Om grootschalig te mogen isoleren is een ontheffing nodig betreffende de Wet natuurbescherming (Wn). De provincie (tevens bevoegd gezag Wn) is voornemens om een gebiedsontheffing mogelijk te maken.  Om deze ontheffing te kunnen aanvragen moeten we als gemeente een Soortenmanagementplan (SMP) laten opstellen voor de gehele gemeente. Een SMP is een biodiversiteitsplan dat zich richt op het “actief verbeteren van de staat van instandhouding van beschermde dieren- en plantensoorten. En tegelijkertijd het meenemen van koppelkansen tussen biodiversiteitsherstel en andere opgaven in de bebouwde omgeving, zoals het faciliteren van ruimtelijke ingrepen.” (bron: folder over Soortenmanagementplannen, provincie Utrecht)

Voor het opstellen van een SMP moet door een onafhankelijk bureau een ecologisch onderzoek worden uitgevoerd in alle 51 kernen in onze gemeente. De inschatting van de provincie is dat dit proces 2 jaar duurt en € 200.000 tot € 300.000 kost. Op basis de grootte van onze gemeente gaan wij ervan uit dat het proces ons € 300.000 kost. Vanuit de provincie wordt hiervoor een bijdrage van ongeveer € 125.000 verwacht. Daarom vragen wij € 175.000 aan bij deze begroting.

Risico indien niet gehonoreerd
Als er geen budget beschikbaar komt voor het laten opstellen van een Soortenmanagementplan kan er geen gebiedsontheffing bij de provincie worden aangevraagd. Gevolg hiervan is dat voor elke woning afzonderlijk een flora en fauna onderzoek moet plaats vinden, wat € 8.000 tot € 30.000 per woning kost en 2 jaar duurt. Dit zal negatieve gevolgen hebben voor Lokaal Isolatie Programma. Daarmee zullen woningen niet voldoende worden geïsoleerd om aardgasvrij te kunnen worden gemaakt waardoor het behalen van de doelstellingen van de Warmtetransitie en het Klimaatakkoord in gevaar komt.

Toelichting
Om de landelijke duurzaamheidsdoelen te behalen heeft het rijk besloten de gemeenten de regie te laten voeren betreffende de uitvoering. De uitvoering vertaalt zich in extra taken die vanuit het klimaatakkoord bij gemeenten belegd zijn.

Om deze nieuwe wettelijke taken uit te voeren is structureel extra fte nodig. De uitvoering van deze extra taken geven invulling aan de landelijke en regionale duurzaamheidsdoelen, naast de door de raad vastgestelde warmtevisie en duurzaamheidsprogramma.

Voor de uitvoering van deze nieuwe wettelijke taken is 12,9 fte nodig. Hierdoor is 4,6 fte extra (€ 400.000) aan formatie nodig boven op de huidige beschikbare formatie voor duurzaamheid.  

De uitvoering van het klimaatakkoord is vanuit het Rijk via een specifieke uitkering middelen beschikbaar gesteld voor personele capaciteit. Voor onze gemeente betekent dit ruim € 1,0 miljoen per jaar. De beschikking van het rijk is afgegeven voor de jaren 2023 t/m 2025. De provincie heeft als toezichthouder laten weten dat gemeenten deze specifieke uitkering als structurele middelen in de begroting kunnen meenemen. Vanuit deze middelen kan deze formatie van € 400.000 worden gedekt.

Vooruitlopend op deze middelen is in de begroting 2023 € 265.000 voor 2,8 fte structureel beschikbaar gesteld vanaf 2024. Nu de rijksmiddelen zijn toegekend en de 2,8 fte gedekt kan worden uit deze rijksmiddelen kan dit bedrag van € 265.000 structureel vrijvallen in het financieel perspectief.

Van de rijksbijdrage van € 1 miljoen per jaar resteert na verrekening van de hierboven genoemde € 400.000 en € 265.000 nog een bedrag van € 335.000. Wij reserveren dit bedrag voorlopig voor verdere planvorming.

Risico indien niet gehonoreerd
Bij onvoldoende extra capaciteit kan de gemeente niet voldoen aan haar eigen vastgestelde ambities en de extra taken vanuit het rijk. Er is een verhoging van capaciteit (fte's) nodig om aan alle taakstellingen in het kader van de energietransitie en duurzaamheid te kunnen voldoen.

Toelichting
Tûk Wenjen is sinds 2015 het energieloket van De Fryske Marren. Inwoners kunnen hier terecht voor onafhankelijk advies over verduurzaming van de woning en verduurzamingsproducten. Hierbij gedacht worden: Subsidieaanvraag voor basis advies en energieneutraal advies, Isolatie-scan en -plan, Energiecoach en Witgoedregeling. Sinds 2016 zijn gemeenten verplicht om een onafhankelijk energieloket aan haar inwoners aan te bieden. Het wettelijk kader is het landelijk energie akkoord.  

Wij zien een significante toename in de aanvragen via het energieloket. Met name in de subsidieverstrekkingen en voucher aanvragen. De verwachting is dat de behoefte en interesse in Tûk Wenjen toeneemt gezien de landelijke beweging richting aardgasvrij wonen.

Voor Tûk Wenjen waren deels tijdelijk middelen beschikbaar t/m 2023. Om Tûk Wenjen op hetzelfde niveau te continueren is structureel budget nodig.  Deze structurele middelen van € 75.000 zijn benodigd voor operationele kosten zoals onderhoud website, promotiemateriaal en producten voor de energiebespaarboxen.

Risico indien niet gehonoreerd
Het voldoen aan de set minimumcriteria voor een onafhankelijk energieloket komt dan onder druk te staan bij het niet honoreren van de budgetaanvraag. Ook het individuele spoor van de warmtetransitie komt onder druk te staan omdat 80% van de woningen in de gemeente alleen via individuele maatregelen van het gas af kunnen.